Plan Działania dla Zielonego Miasta (GCAP) przygotowany dla Wilna to złożony dokument wyznaczający ramy klimatycznej i urbanistycznej transformacji litewskiej stolicy. Jego opracowanie powierzono międzynarodowemu zespołowi, w którym istotną rolę odegrali polscy eksperci z firmy Arup. Prace oparto na doświadczeniach z wcześniejszych projektów realizowanych w ramach programu Green Cities Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. W przypadku Wilna zadaniem zespołu było nie tylko zintegrowanie rozproszonych danych środowiskowych i sektorowych, ale także opracowanie całościowej strategii miejskiej – obejmującej cele klimatyczne, gospodarcze i społeczne. Dokument powstał w oparciu o analizę ponad 130 wskaźników i liczne konsultacje z interesariuszami – od samorządowców po przedstawicieli nauki, organizacji pozarządowych i sektora prywatnego.

Od analizy do działania: konkretne narzędzia transformacji

W trakcie opracowywania GCAP, zespół Arup zaprojektował równolegle Plan Inwestycyjny w ramach unijnego programu Miejski Kontrakt Klimatyczny (CCC). Zintegrowanie obu dokumentów pozwoliło na stworzenie spójnej ścieżki realizacji celów klimatycznych Wilna. Zamiast odrębnych, nieskoordynowanych projektów, miasto zyskało jedno, konsekwentne narzędzie planistyczne – obejmujące zarówno wizję przyszłości, jak i konkretne środki jej urzeczywistnienia. Dokument zawiera priorytety dla kluczowych sektorów, takich jak energetyka, transport, gospodarka odpadami, planowanie przestrzenne czy bioróżnorodność. Dzięki temu Wilno mogło skutecznie aplikować o unijne wsparcie, uzyskując prestiżowy EU Mission Label – wyróżnienie przyznawane miastom wdrażającym realistyczne i ambitne strategie klimatyczne.

Zobacz też: Grønningen-Bispeparken – adaptacja miejskiej przestrzeni do zmian klimatu

Wdrażanie zmian i mobilizacja społeczna

Transformacja Wilna nie ogranicza się do zapisów strategicznych – już teraz miasto realizuje konkretne inicjatywy zmniejszające emisję gazów cieplarnianych, modernizuje systemy ciepłownicze oraz inwestuje w odnawialne źródła energii. Wdrażane są strefy niskoemisyjne, a władze rozwijają narzędzia cyfrowe umożliwiające mieszkańcom realny udział w planowaniu przestrzennym i ochronie środowiska. Istotną rolę odgrywa także tzw. Umowa o zmianach klimatu – mechanizm łączący instytucje publiczne, sektor prywatny i społeczności lokalne we wspólnym działaniu na rzecz neutralności klimatycznej. Projekt GCAP nie tylko dostarczył miastu dokument strategiczny, ale stał się też katalizatorem systemowych zmian – od konsolidacji danych i priorytetów, po budowanie kompetencji instytucjonalnych i wzmacnianie dialogu społecznego. Wilno, jako pierwsza stolica regionu bałtyckiego objęta programem Green Cities, zyskuje dziś pozycję modelowego miasta Europy Środkowo-Wschodniej w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!