Nowe oblicze postindustrialnej przestrzeni nad Kanałem Żerańskim

Park Żerański powstaje na terenie o bogatej historii przemysłowej, związanej z funkcjonowaniem Portu Żerańskiego i fabryki Faelbet. Przez dekady obszar ten służył transportowi rzecznemu i produkcji prefabrykatów betonowych, a dziś zyskuje nowe życie jako przestrzeń rekreacyjna. Projekt, opracowany przez biura Archigrest i topoScape we współpracy z Hubertem Trammerem, od początku zakładał zachowanie śladów przemysłowej przeszłości i włączenie ich w strukturę parku.

W efekcie, zamiast tradycyjnego parku, powstaje tu zróżnicowana przestrzeń, w której infrastruktura komunikacyjna, elementy przyrodnicze i artefakty przemysłowe tworzą spójną całość. Projekt przewiduje szeroki bulwar pieszo-rowerowy w strefie gazociągu, którego podbudowa została zoptymalizowana pod kątem wymagań technicznych. W newralgicznych punktach, jak południowa pochylnia, zastosowano specjalnie zaprojektowane prefabrykaty o kształcie odwróconej litery T, łączące funkcję konstrukcyjną z formalnymi ograniczeniami narzuconymi przez infrastrukturę podziemną.

Nowe formy przestrzenne w Parku Żerańskim

Integralnym elementem koncepcji stały się pozostałości po fabryce Faelbet, czyli sterty gruzu i prefabrykatów wrośnięte w krajobraz. Zachowanie ich w przestrzeni parku nie było kwestią przypadku – uznano je za istotny komponent narracji o miejscu i jego historii. Projekt przewidział elastyczne podejście do wyznaczania tras pieszych, tak aby umożliwić ich przebieg pomiędzy skupiskami gruzu. Tam, gdzie to konieczne, wprowadzono lekkie ogrodzenia, które chronią cenną przyrodę powstałą na gruzowiskach.

Inspiracje industrialne przenikają również do nowych elementów wyposażenia parku. W przestrzeni pojawiają się prefabrykaty perforowane literami Ż, E, R, które pełnią funkcję znaków orientacyjnych i wzmacniają tożsamość miejsca. Zostały one zintegrowane z przestrzenią publiczną, a także z nowo projektowanym pawilonem gastronomicznym. Budynek, oparty na lekkiej konstrukcji z drewna klejonego i prefabrykowanych płyt, odwołuje się do estetyki modernizmu. Jest uniesiony nad gruntem i wpisany w rytm istniejących drzew. Konstrukcja została zaprojektowana jako powtarzalna, co umożliwia budowę kolejnych pawilonów zgodnie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania.

Zobacz też: Polana Muzyki i Światła na Górze Parkowej – nowa atrakcja turystyczna w Krynicy-Zdroju

Znaczącą rolę odgrywają też rozwiązania proekologiczne. Pawilon będzie zasilany pompą ciepła wykorzystującą energię geotermalną – to podejście nie tylko ogranicza emisję CO₂, ale też pozwala na minimalizację ingerencji w przyrodniczy charakter parku. Projekt przewiduje także budowę parku linowego zlokalizowanego w koronach drzew. Konstrukcja opiera się na stalowych słupach, aby uniknąć nadmiernego obciążenia drzew i ich systemów korzeniowych. Każdy element został precyzyjnie dostosowany do uwarunkowań terenowych i istniejącej zieleni.

Integracja z tkanką miejską i społeczne znaczenie projektu

Realizacja parku wpisuje się w proces dynamicznej reurbanizacji Żerania, gdzie nowe osiedla mieszkaniowe powstają w bezpośrednim sąsiedztwie dawnych terenów przemysłowych. Projekt odpowiada na rosnące potrzeby mieszkańców w zakresie infrastruktury rekreacyjnej i zielonych przestrzeni publicznych. Od samego początku prace projektowe i budowlane były prowadzone z dużą wrażliwością na oczekiwania lokalnej społeczności.

Zamknięty teren budowy nieustannie przyciągał uwagę mieszkańców pobliskich bloków, którzy z własnych balkonów śledzili postępy. W odpowiedzi na zainteresowanie zorganizowano cykl spacerów informacyjnych oraz spotkań z projektantami i przedstawicielami Zarządu Zieleni m.st. Warszawy. Dzięki temu udało się nie tylko utrzymać transparentność procesu inwestycyjnego, lecz także zbudować zaufanie do działań miasta.