Projekt otoczenia pomnika ks. Mariana Luzara w Trzebini

Zagospodarowanie terenu w otoczeniu pomnika ks. Mariana Luzara w Trzebinii nominowany został do Nagrody im. Stanisława Witkiewicza 2020. Autorem projektu jest architekt Maciej Nitka.

W ubiegłym roku obchodzona była 80. Rocznica śmierci bohatera Hufca ZHP w Trzebini – księdza harcmistrza Mariana Luzara. W związku z jubileuszem podjęto decyzję o upamiętnieniu postaci księdza pamiątkowym pomnikiem autorstwa Michała Batkiewicza. Miejscem, w którym stanął pomnik, jest skrzyżowanie przy kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Do tej pory teren pozostawał niezagospodarowany i wymagał uporządkowania. Za projekt atrakcyjnej przestrzeni w otoczeniu zieleni odpowiada architekt Maciej Nitka, zaś do współpracy w zakresie architektury krajobrazu zaproszona została architektka Marta Pietrzyk.

Zgodnie z założeniem projektu modernizowany obszar stał się estetyczną przestrzenią o kameralnym charakterze. Głównym elementem placu jest pomnik, który dodatkowo nadaje przestrzeni symbolicznego znaczenia. Otoczenie pomnika dobrze łączy przeszłość z teraźniejszością – jest ono nie tylko hołdem dla bohatera i wyrazem pamięci, ale również ciekawie zaaranżowaną i wpadającą w oko przestrzenią.

Rzeźba jako dominanta projektu

Inspiracją dla rzeźbiarza Michała Batkiewicza było zdjęcie przedstawiające księdza Luzara siedzącego na kamieniu przy namiocie. Tak tez przedstawiona została upamiętniana postać. Rzeźba stanęła na wysokim cokole, którego opracowanie powierzono architektom. Projektanci zaproponowali także, aby przesunąć istniejące ogrodzenie udostępniając w ten sposób skwer mieszkańcom. Płac nabrał charakteru amfiteatru, a całość przybrała formę przestrzeni sprzyjającej spotkaniom i odpoczynkowi. Zamiast tradycyjnego przedstawienia teatralnego możemy oglądać rozgrywający się tutaj spektakl w wykonaniu świateł i cieni, a także zmieniającej się w ciągu roku szaty roślinnej.

Architekci posłużyli się licznymi symbolami harcerskimi, podkreślając ideę całego założenia. Z uwagi na przydomek Czarny Kruk, który nosił bohater, architekci postanowili uskrzydlić popiersie stosując w jego tle grę optyczną. W tym celu wykorzystano ścianę z gładkiego betonu z wnękami na zieleń pnącą. Motyw skrzydła pojawia się tez w formie barierki ze stali nierdzewnej przy schodach przed murem. Ponadto znajdziemy tu również harcerskie lilie, a nawet miejsce na ognisko.

Zieleń na placu

W oknach muru zaplanowano winobluszcz trójklapowy. Roślina ta przebarwia się w okresie jesiennym i zrzuca lisie na zimę. Wykorzystanie tego gatunku nie jest przypadkowe – ma znaczenie symboliczne i oznacza przemijanie i ponowne odradzanie się. Ponadto płac otoczony został przez niskie nasadzenia roślin ozdobnych, które nadają przestrzeni reprezentacyjnego charakteru.

Projekt otoczenia pomnika w Trzebini przypadł do gustu zarówno mieszkańcom, jak i środowisku architektów. Koncepcja nominowana jest w konkursie o nagrodę im. Stanisława Witkiewicza 2020 w kategorii Przestrzeń Publiczna. Konkurs wyłonić ma najlepszą realizację sprzyjającą ochronienie kształtowaniu krajobrazu kulturowego województwa małopolskiego.