Zieleń na rynku w Bartoszycach zastąpiona została kostką brukową. Rewitalizacja placu Konstytucji 3-go Maja miała uwypuklić walory historyczne przestrzeni. Czy wycinka drzew i zabrukowanie trawników było konieczne?

W dobie narastających niedogodności wynikających z upałów i susz, projektowanie zieleni w przestrzeni publicznej staje się standardem. Obecność roślin w miejskiej tkance przyczynia się do obniżenia temperatury, daje przyjemny cień i poprawia jakość powietrza. Tymczasem są miejsca, gdzie w dalszym ciągu hołduje się zabrukowanym placom, które w upalne dni zamieniają się w nieznośne „słoneczne patelnie”. Do grona miast, które zieleń zamieniły na odcienie szarości, dołączyły Bartoszyce, w których przeprowadzono rewitalizację rynku – placu Konstytucji 3 Maja.

Kiedy ogląda się zdjęcia placu sprzed przeprowadzonej modernizacji oraz te wykonane w ostatnich dniach, nasuwa się pytanie – czy duży, brukowany plac to rzeczywiście rozwiązanie, jakiego życzyliby sobie jego użytkownicy – mieszkańcy. Wcześniej plac ozdabiały zielone trawniki oraz stare drzewa i rabatowe nasadzenia. Dzisiejszy plac zaprojektowany został zgodnie z ideą uwypuklenia walorów historycznych rynku. Nowa przestrzeń miała stać się atrakcyjna dla mieszkańców i turystów, podczas gdy w przeprowadzonej przez lokalny portal ankiecie, aż 57% głosujących nie jest zadowolona z efektu przebudowy.

Rynek z kostki brukowej do organizacji imprez

Dawniej w miejscu placu Konstytucji 3 Maja w Bartoszycach znajdował się historyczny rynek otoczony śródmiejską zabudową. Zabudowa uległa zniszczeniu podczas pożarów w 1850 i 1945 roku, a obecnie większość placu otaczają ładne, 3-kondygnacyjne kamieniczki. Przez lata rynek porośnięty był drzewami i krzewami. Władze miasta postanowiły przeprowadzić rewitalizację placu, aby przywrócić mu historyczny wygląd z początku XX wieku w zakresie podziałów i rodzajów nawierzchni oraz oznaczenie w posadzce podziałów parcelacyjnych nieistniejącego kwartału.

Założeniem projektu nowego placu było utworzenie przestrzeni, która miałaby służyć organizacji plenerowych imprez. Władze miasta uznały, że duży, brukowany plac lepiej spisze się w tej roli, niż przestrzeń wypełniona zielenią. Aby dodatkowo podkreślić reprezentacyjny charakter placu, na jego środku zaprojektowano multimedialną fontannę. Dawne drzewa zostały wycięte, za to pojawiły się nowe. Niestety będzie musiało minąć sporo czasu, nim korony młodych drzewek będą rzucały przyjemny cień. Usunięto też wcześniejsze nasadzenia rabatowe, nieobecne w przestrzeni dawnego rynku, który chciano odtworzyć w ramach projektu.

Zamiast nasadzać drzewa – wycinamy

Rynek w Bartoszycach to przykład nie do końca już aktualnego postrzegania przestrzeni publicznej, która swój reprezentacyjny charakter miałaby zawdzięczać wielkim powierzchniom betonu i bruku. Pod pretekstem wygody podczas świąt i obchodów, ciągle jeszcze projektuje się założenia, które dobrze sprawdzają się w trakcie imprez masowych, ale zupełnie nie odpowiadają potrzebom mieszkańców w codziennym użytkowaniu. Problem betonowych placów w naszym kraju wydaje się szczególnie rażący, kiedy weźmie się pod uwagę falę „zielonych miast”, która od kilku lat jest trendem na świecie. Obserwując przemianę w Bartoszycach można odnieść wrażenie, że w kwestii urbanistyki wciąż jeszcze pozostaje nam wiele do nauki, choć na rzecz projektantów i samorządowców może przemawiać fakt, że koszty utrzymania takiej utwardzonej powierzchni są znacznie niższe niż zieleni. Może rozsądnym kompromisem są powierzchnie przepuszczające wodę, które nie będą wymagały kosztownej pielęgnacji, a przy okazji będą sprzyjać retencji wody oraz zapobiegać chociaż częściowo wyspom ciepła w miastach.

Kostka brukowa zamiast zieleni czyli o rynku w Bartoszycach – metryczka projektu

typ projektu: plac miejski

inwestor: miasto Bartoszyce

pracownia: Biuro Inżynierskie Anna Gontarz-Bagińska

realizacja: 2020

lokalizacja: Bartoszyce

zdjęcia: Grzegorz Kwakszys / Goniec Bartoszycki

opracowanie: Wiola Imiolczyk

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!