Hortiterapia – gra zmysłów - Trendy w architekturze krajobrazu

Kontakt z otaczającą nas przyrodą możliwy jest dzięki receptorom zmysłu. Odbierają one sygnały słuchowe, dotykowe, węchowe, wzrokowe oraz smakowe. Nasze funkcjonowanie opiera się przede wszystkim na odbiorze wrażeń wzrokowych oraz słuchowych. Niezaprzeczalnym zatem atutem działań hortiterapeutycznych jest zakładanie ogrodów sensorycznych, które bazują na odpowiednio dobranej florze i elementach wyposażenia ogrodu. Zaprojektowane są w taki sposób, aby zapewnić orientację w ogrodzie nie tylko poprzez wzrok i słuch, ale by pobudzać do działania również zmysł węchu, smaku oraz dotyku. Przeplatające się kolory, szelest oraz delikatna nuta aromatu w powietrzu zapoczątkowują atrakcyjną grę zmysłów.

Wzrok

Kolory wywołują emocje oraz uczucia, a jasne barwy oraz mocne kontrasty kolorystyczne są najlepiej zauważalne przez osoby słabowidzące. Rośliny powinny być nasadzone w dużych, barwnych grupach, wyróżniać się jaskrawymi kolorami kwiatów oraz wyraźnie odznaczać się na tle zielonych liści i trawników. Propozycji roślinnych jest bardzo wiele, a wymienić można np. malwę, hortensję, słonecznik, dalię, niezapominajkę, klon ozdobny. miękki mech Jako uzupełniające akcenty kolorystyczne stosuje się elementy małej architektury, takie jak lampy, ławki, murki, donice, pergole. Niezwykle atrakcyjne są rośliny wabiące motyle, które stanowią uroczy element ogrodowej scenerii. Do tego celu nadaje się np. budleja Dawida, aster, rudbekia, lilak, lawenda, wrzos, chaber.

Słuch

Równie ważnym zmysłem pozwalającym na orientacje w przestrzeni jak wzrok jest słuch. Wiele źródeł dźwięków można zidentyfikować nie widząc ich ale ulegając ich odprężającemu działaniu. Bogatym doświadczeniem duchowym będzie wsłuchanie się w cichą mowę roślin. Na ogrodową muzykę składa się przede wszystkim szelest liści, szmer falujących traw na wietrze oraz grzechotanie owoców. Z powodzeniem polecić można miskanty, grab zwyczajny, mak polny, kłokoczkę południową. Bardziej intensywne doznania zapewnią budki dla ptaków oraz grające „instrumenty” ogrodowe jak dzwonki, grzechotki czy struny.

Węch

Odpowiednie zapachy sprzyjają wyciszeniu oraz redukcji stresu, a niektóre posiadają właściwości lecznicze. Najistotniejszym jest, aby akcenty zapachowe rozmieszczać równomiernie w całej przestrzeni ogrodu, a nie kumulować silnego zapachu w jednym miejscu. Powinny one dopełniać zaciszne miejsca przeznaczone do odpoczynku przez cały sezon użytkowania ogrodu. Posłużą do tego hiacynt, macierzanka, jaśminowiec, wiciokrzew, magnolia, konwalia, floks, kielichowiec, a nawet cyprys. Zapachową aurę można również wzbogacić sadząc zioła i przyprawy uwalniające pikantny aromat – tymianek, mięta, bazylia.

Dotyk

Najważniejszym aspektem zmysłu dotyku jest kontrast. Należy zestawiać ze sobą jak najwięcej powierzchni oraz faktur. Szorstka, chropowata lub gładka kora drzew, ryflowane deski siedzisk kontrastują z miękkim mchem, a zróżnicowane kształtem i ciężarem kamienie, skórzaste lub suche liście roślin, puszyste kwiatostany traw lub kuliste owoce na krzewach, to tylko przykłady, które mogą zapewnić zróżnicowane doznania dotykowe. Takie rośliny jak starzec popielny, czyściec wełnisty, miechunka, czosnek, brzoza, czy buk są godne polecenia.

Smak

Uprawa jadalnych warzyw i owoców w ogrodzie sensorycznym znacznie podnosi jego atrakcyjność. Owoce borówki amerykańskiej, poziomki lub porzeczki dostarcza wiele smakowych przyjemności. Sałatę, marchew lub ogórki można wykorzystać do posiłku, a wiele ozdobnych kwiatów jak nasturcja, cykoria, goździk lub fiołek nadają się do jedzenia i dekorowania potraw.

Dzięki ogrodom sensorycznym możliwe jest poznawanie świata zmysłami.

5 zmysłów i 5 roślinnych zasad:

Dzięki szerokiej gamie odpowiednio dobranych roślin można doświadczyć wielu zmysłowych wrażeń dotykowych, zapachowych oraz smakowych.

1) żywa kolorystyka i intensywne barwy kwiatów, które wabią motyle;

2) szeleszczące liście i grzechoczące suche owocostany oraz „wabiki” na ptaki;

3) unikanie gęstych nasadzeń roślin o zbyt intensywnym, mdlącym zapachu - wskazane zastosowanie ich na mniejszej powierzchni ale częściej;

4) bezpieczne rośliny są bez kolców, cierni, ostrych liśćmi. Nie powodują oparzeń i alergii;

5) nie wolno sadzić roślin trujących bądź niekorzystnie wpływających na zdrowie człowieka. Jadalnych części roślinnych nie można pryskać substancjami chemicznymi.

Zapraszam do współpracy w tworzeniu ogrodów sensorycznych oraz hortiterapeutycznych.

Autor: mgr inż.arch.kraj. Joanna Pracka