Wydarzeniem, jakie odbyło się w ramach I Międzynarodowego Zjazdu Twórców Ogrodów Społecznościowych w ramach GENERATOR MALTA FESTIVAL POZNAN 2014 było spotkanie/warsztaty artystów, twórców oraz projektantów, którzy zaprezentowali zainicjowane przez siebie ogrody pielęgnowane na co dzień w różnych miastach Polski i Europy.

W każdym z prezentowanych Community Gardens kładziono szczególny nacisk na aspekt integracji społecznej, bez której jakie kol wiek działania nie miały by sensu ani racji przetrwania. Sensem ich istnienia jest wspólne dobro, praca społeczna i edukacja. Silnym filarem napędzającym cały system jest PERMAKULTURA, czyli gałąź projektowania ekologicznego i środowiskowego podejścia do przestrzeni. Teoria permakultury opiera się o zrównoważoną architekturę oraz samoregulujące się systemy rolnicze, które dążą do odwzorowania ekosystemów naturalnych. Najważniejszą zasadą permakultury jest hasło:  start small and expand oznaczające, aby zaczynać od małych rzeczy i je rozwijać.

Okazuje się, że wiele z tych ogrodów może mieć bardzo silny związek z hortiterapią. Nierozerwalnymi komponentami tego procesu są ludzie i rośliny oraz ich wzajemne oddziaływanie. Możliwość sadzenia roślin pożytecznych, jadalnych, obcowanie z drugim człowiekiem oraz wspólna edukacja i pielęgnacja dają terapeutyczne efekty oraz „smaczną” satysfakcję z wyhodowanych warzyw oraz ziół.

Przykład ogrodu premakulturowego możemy znaleźć w Łodzi, który powstał i rozwija się dalej pod czujnym okiem członków Stowarzyszenia Profilaktyki i Resocjalizacji AD REM. Budują oni ogród wraz z młodzieżą trudną, zagrożoną wykluczeniem społecznym. Sam proces wykonywania czynności i obserwacji efektów pracy jest dla dzieci najważniejszy, daje im radość i samozadowolenie, pozwala na rozwijanie nowych umiejętności, a w aspekcie terapeutycznym, buduje w nich odwagę, potrzebę zwiększania samorozwoju oraz poczucie sukcesu i odpowiedzialności za rozwój ogrodu. W łódzkim ogrodzie uprawia się m.in. truskawki, szczaw, seler, łubin oraz inne kwiaty, zioła i warzywa. Celem jest ich późniejszy zbiór i wykorzystanie w przygotowaniu wspólnego posiłku. Za działaniami ogrodowymi kryje się również hasło: „Wspieram TYCH, których nikt nie wspiera”.

Drugim ogrodem wykorzystującym działania premakultury oraz „fundującym” duchowe korzyści jest DOK - Groe(n)ten uit Gent w Belgii. Głównymi budowniczymi ogrodu byli ludzie z Zakładu Pracy Chronionej dla narkomanów, którzy na skutek swoich problemów byli przez dłuższy czas bezrobotni i zamknięci a budynkach, a decyzja o otworzeniu ogrodu umożliwiła im pracę oraz przebywanie na powietrzu wśród innych ludzi. Samo wyrażenie DOK oznacza czasowo nieużyteczne środowisko, a sama idea polegała zarówno na zaktywizowaniu narkomanów do działania jak i rewitalizacji środowiska poprzez nadanie mu nowych, pożytecznych funkcji ogrodu społecznościowego, w którym może pracować każdy. Na lokalizację przedsięwzięcia wybrano pofabryczne, zanieczyszczone obszary, które w ramach działań rekultywacyjnych i aktywizacyjnych miały przerodzić się miejsce akceptacji społecznej oraz wspólnej edukacji i zdobywania doświadczenia. Tak też się stało, a do uzyskania  celu wykorzystano wiele uznanych na straty i wyrzuconych przedmiotów jak np. wanny, prysznice, szafy, butelki, w których posadzono rośliny ozdobne bądź zbudowano kreatywne konstrukcje. Fakt że w takim miejscu powstał ogród jest ważny dla społeczności lokalnych, ponieważ pomaga wyjść ludziom z problemu nałogów dzięki obecności innych osób. Dodatkowymi atrakcjami miejsca jest plaża, małe obiekty gastronomiczne, teatr oraz innowacyjne warsztaty edukacyjne zapewniające rozrywkę i pozytywne nastawienie do życia.

Autor: Mgr inż. arch. kraj. Joanna Magdalena Pracka

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!