Ogród na dachu Centrum Nauki Kopernik już otwarty

W sobotę 30 sierpnia nastąpiło długo oczekiwane uroczyste otwarcie zielonego dachu Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Uroczystość odbyła się w obecności Hanny Gronkiewicz-Waltz – prezydent Warszawy, Roberta Firmhofera – dyrektora Centrum Nauki Kopernik i prof. Łukasza Turskiego – przewodniczącego rady programowej Centrum. Wszyscy odwiedzający mogli skorzystać z szeregu atrakcji, a o roślinności dachowej opowiedział botanik, dr Marcin Zych.

Pierwotnie planowano otwarcie ogrodu na dachu CNK ponad trzy lata temu, ale konieczne okazały się poprawki zwiększające bezpieczeństwo najmłodszych zwiedzających. Tym samym to wyjątkowe miejsce, jakim jest Centrum Nauki Kopernik, z końcem sierpnia 2014 roku dołączyło do szacownego grona instytucji popularyzujących zielone dachy i udostępniających je odwiedzającym.

Zielony dach jest jednym z kluczowych elementów, które czynią budynek Centrum Nauki Kopernik jednym z bardziej ekologicznych obiektów w Warszawie. 50% procent powierzchni całego obszaru Centrum Nauki Kopernik stanowi powierzchnia biologicznie czynna. Na cechy czyniące budynek wyjątkowo ekologicznym wpływają również zminimalizowane przeszklenia, czy też tworzenie biotopów - samooczyszczających się małych zbiorników wodnych, mogących być wodopojami dla ptaków.
Ogród na dachu Centrum Nauki Kopernik ma powierzchnię 7 000 m² i z lotu ptaka miał wyglądać tak jak teren wyrzeźbiony przez spływającą wodę. Rzeźbę terenu podkreślono nasadzeniami rozmaitych roślin i krzewów.

Wbrew pozorom warunki klimatyczne panujące na dachu Centrum Nauki Kopernik nie są specjalnie sprzyjające. Oprócz tego, że ogród jest sztucznie wytworzonym siedliskiem, jest narażony na intensywne promieniowanie słoneczne oraz brak osłony przed wiatrem. W związku z tym na dachu znalazło się wiele gatunków kseromorficznych, genetycznie przystosowanych do życia w niesprzyjających warunkach tzw. stresu wodnego.

Budowa wielu roślin, które znalazły się na dachu pozwala na zminimalizowanie transpiracji. Niektóre mają liście pokryte włoskami, zalicza się do nich np. jukka karolińska, a inne woskiem – np. goździki, rozchodniki, kostrzewa sina. W przypadku niektórych z nich istotną rolę odgrywa rozbudowany system korzeniowy – jest to charakterystyczna cecha kosodrzewiny. Sukulenty, takie jak rozchodniki - rozchodnik ostry i okazały – w okresach dobrego zaopatrzenia w wodę gromadzą jej zapasy i są mięsiste i soczyste.
Wiele z roślin zastosowanych na dachu Centrum Nauki Kopernik porasta zazwyczaj dachy ekstensywne. Są one wygodne, gdyż nie wymagają skomplikowanej pielęgnacji.

Centrum Nauki Kopernik wpisuje się w założenia Planu Zieleni i Bioróżnorodności Barcelona 2020, który przewiduje zazielenianie dachów, murów i tarasów największych metropolii. Instytucja świeci przykładem i przybliża odwiedzającym tę technologię, co ma z pewnością niebagatelny wpływ na jej popularyzację. Być może przyczyni się do wzrostu zastosowania zielonych dachów na prywatnych obiektach. Już teraz w ramach programu „Wspólne dachy” z budżetu miejskiego dofinansowywane są sąsiedzkie inicjatywy readaptacji dachów kamienic i bloków.
Zielone dachy na obiektach o dużej kubaturze wydają się współcześnie być wręcz koniecznością. W mieście każdy skrawek zieleni ma ogromne znaczenie rekreacyjne i przede wszystkim ekologiczne. Ciekawostką jest, że budynek Centrum Nauki Kopernik powstał w obrębie obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000: Dolina Środkowej Wisły. Podobno przez pewien czas w ogrodzie Centrum zadomowiła się kaczka i uwiła sobie tam gniazdo.

Zaletą zielonego dachu na Centrum Nauki Kopernik jest to, że pochłania do dwóch trzecich opadów, dzięki czemu zmniejsza ilość wody do odprowadzenia kolektorami miejskimi. Ma też bardzo korzystne właściwości termoizolacyjne: latem, gdy zwykły dach rozgrzewa się nawet do 80⁰ C, zielona powierzchnia może mieć temperaturę otoczenia, z kolei zimą zapewnia dodatkową izolację cieplną. Rośliny zatrzymują i przetwarzają pyły i substancje szkodliwe, a także obniżają hałas o ok. 8 dB ! Zielony dach nawilża powietrze, pozwala zmniejszyć smog i zredukować zjawisko miejskich wysp ciepła.

fot. Robert Kowalewski

Ogród na dachu Centrum Nauki Kopernik składa się głównie z donic, pomiędzy którymi przebiegają ścieżki. Każda donica została obsadzona jednym gatunkiem roślin, których listę publikujemy poniżej dla najbardziej zainteresowanych:

4. Phlox subulata 'G.F.Wilson'
5. Sedum acre 'Minimum' , Thymus serpyllum, Armeria Maritima
6. Armeria maritima 'Splendens' szt. 253 16 szt/m2 25x25 cm
7. Thymus serpyllum, Armeria Maritima, Phlox subulata
8. Thymus serphyllum
9. Thymus serphyllum/T.serphyllum 'Albus'
10. Festuca glauca
11. Dianthus deltoides 'Albus'
12. Achillea millefolium
13. Calluna sp.
14. Potentilla 'Tilford Cream'
15. Cerastium tomentosum
16. Deschampsia caespitosa
17. Sedum acre „Aureum”, sedum cauticola, sedum album „Murale”
20. Lavandula angustifolia Edelweiss
21. Dianthus deltoides 'Nelli'/D.deltoides, Lavandula angustifolia ,Armeria Maritima, Spiraea japonica
22. Juniperus sabina 'Tamariscifolia'
23. Festuca cinerea
26. Dianthus carth. 'Ruppert's Pink',
27. Phlox subulata 'G.F.Wilson'
31. Festuca glauca, Sedum acre
34. Thymus pseudolanuginosus
35. Sedum kamtschaticum/Sedum spurium, 'Voodoo'/Sedum album 'Coral Carpet', Thymus serpyllum
36. Nepeta x faassenii, Thymus serpyllum
37. Nepeta x faassenii
38. Thymus serphullum/T.serphyllum, 'Albus'//Th.pseudolanuginosus szt. 282/148/164 16 szt/m2 25x25 cm
39. Thymus serphylum
40. Sedum (3 odmiany)
42. Alopecurus pratensis 'Variegatus'
44. Geranium xcantabrigense/ Sedum sp./ Alchemilla mollis, Thumus serphyllum, Potentilla 'Tillford Cream'
45. Thymus serphyllum/T.serphyllum 'Albus'
46. Potentilla 'Tangerine'', Nepeta x faassenii
47. Festuca glauca/Thymus serphyllum, Cytissus 'Cyni', Carex morowii, Potentilla 'Tillford Cream'
48. Thymus serphyllum 'Albus'
49. Cotoneaster 'Coral Beauty'
52. Calluna sp.
53. cerastium tomentosum
55. berberis thunbergii
56. Calluna sp.
57. Festuca glauca
58. Festuca gautierii 'Pic Carlit'
59. Festuca glauca
60. Deschampsia caespitosa
61. Festuca glauca
62. Festuca glauca
63. Sedum acre 'Minimum'/Sedum album var.murale/Thymus,serphyllum
64. Sedum kamtschaticum
65. Thymus serpyllum
66. Sedum spectabile ‘Brillant’
67. Pinus mugo 'Pumilio' C5
70. Cotoneaster 'Eicholz'
71. Calluna sp.
72. Potentilla 'Longacre'
73. Pinus mugo var.mughus
74. berberys thunberga „Admiration”
75. Cytissus decumbens
76. Festuca 'Pic Carlit', Forsythia 'Maluch', Cytissus 'Cyni'
77. Juniperus sabina 'Tamariscifolia'
78. Potentilla 'Longacre'
79. Cerastium tomentosum, Forsythia 'Maluch'
80. Lavandula angustifolia, Berberis thunbergii 'Atropurpurea'
81. Cerastium tomentosum
82. Phlox subulata
83. Juniperus hor.'Wiltonii'
84. Calluna sp.
85. Bergenia cordifolia, sedum spectabile „Brilant”, sedum spectabile “Stardust”, sedum spurium
86. Festuca glauca
88. Yucca filamentosa/Sedum sp, Abies koreana 'Nana', Pinus mugo, Juniperus, Rosa
89. Armeria maritima, A. Juniperus sab. 'Tamariscifolia' szt. 9 3x3 szt., B. Potentilla 'Abottswood' szt. 12 4x3 szt.
90. B. Potentilla 'Abottswood', Citisus „Cyni”
91. Phlox subulata
92. Juniperus x pfitzeriana 'Cold Coast'
93. Juniperus sab. 'Tamariscifolia'
94. Calluna sp.
96. Spiraea japonica 'Little Princess'
97. Origanum vulgare
98. Thymus serphyllum Coccineus
99. thymus
100. Juniperus x pfitzeriana 'Cold Coast'
101. B. Potentilla 'Abottswood', Juniperus, Dianthus
102. Citisus „Cyni”
103. Juniperus x pfitzeriana 'Cold Coast'
104. Forsythia 'Maluch'
105. Juniperus sab. 'Tamariscifolia'
106. Cerastium tomentosum
107. Thymus serphyllum
108. Sedum pachyclados'Sedum ewersii
109. Thymus serphyllum,. Hydrangea paniculata, Pachysandra
110. Origanum vulgare
111. Gypsophilla cerastoides/Phlox subulata,Potentilla 'Abottswood', Origanum vulgare, Nepeta x faassenii fruticosa
113. Pennisetum alopecuroides szt. 200 45x45cm, D Juniperus, Pinus mugo, Spirea Japonica
114. Juniperus sab. 'Tamariscifolia', Juniperus 'Gold Coast'
115 Dianthus arenarius
116. Juniperus 'Gold Coast'
117. Origanum vulgare/Dianthus arenarius, B. Potentilla 'Abottswood'
118. Calluna sp.
119. Dianthus arenarius, Armeria
120. Sedum sp. /Geranium xcantabrigense
121. Thymus serphyllum 'Albus'
122. Pinus mugo
123. Calluna
124. Calluna
127. Festuca glauca ‘cinerea’
128. Nepeta x faassenii
129. Potentilla 'Abottswood'